Η έλλειψη φαρμάκων στην αγορά, δεν αποτελεί κυπριακό, αλλά πανευρωπαϊκό πρόβλημα, καθώς όπως υποδεικνύει η Πρόεδρος του Παγκύπριου Φαρμακευτικού Συλλόγου, Ελένη Πιέρα Ισέγιεκ, πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο.

Μιλώντας στην εκπομπή, «Μέρα Μεσημέρι», η κυρία Πιέρα αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην πανδημία, την έλλειψη πρώτων υλών, την ενεργειακή κρίση, τον πόλεμο στην Ουκρανία και το μειωμένο προσωπικό, που συντείνουν προς την έλλειψη φαρμάκων.

Η Πρόεδρος των φαρμακοποιών η οποία παρακολούθησε την προηγούμενη εβδομάδα την συνέλευση της Ένωσης Ευρωπαίων Φαρμακοποιών, τόνισε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλοι οι φαρμακοποιοί στην Ευρώπη, είναι οι ελλείψεις σε φάρμακα.

Το ζητούμενο, όπως προκύπτει, είναι να δοθεί περισσότερη ευελιξία στα συστήματα, ώστε να μπορεί να γίνεται αντικατάσταση με ότι είναι διαθέσιμο στην αγορά.

«Δεν νοείται να υπάρχει στα ράφια μας οποιοδήποτε φάρμακο αντίστοιχο εκείνου που είανι σε έλλειψη και να μην μπορούμε να τα δώσουμε διαδικαστικά, λόγω του ότι το λογισμικό δεν το επιτρέπει», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ελένη Πιέρα Ισέγιεκ.

H συμμετοχή στις αποφάσεις 

Η κυρία Ισέγιεκ, αναφέρθηκε και στο θέμα της συμμετοχής αρμόδιων φορέων και συλλόγων στον τομέα της υγείας στο Δ.Σ του ΟΑΥ, με αφορμή τη συζήτηση για επαναφορά της πρότασης που θέλει τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο να συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων που λαμβάνονται από το συμβούλιο.

«Ο Παγκύπριος Φαρμακευτικός Σύλλογος είναι επίσης νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, που μπορεί να είναι ένας σημαντικό παράγοντας όσον αφορά τα θέματα φαρμακευτικής περίθαλψης.  Εχαμε προτείνει τόσο στον προηγούμενο υπουργό Υγείας, όσο και στον Πρόεδρο του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, αφού η νομοθεσία δεν επιτρέπει την συμμετοχή μας στα συμβούλια, να μπορούσαμε κάθε φορά που συζητείται κάτι το οποίο μας αφορά, να έχουμε 5-10 λεπτά χρόνο να παρουσιάζουμε στο Συμβούλιο το θέμα μας, ώστε το συμβούλιο να μπορεί να παίρνει αποφάσεις, έχοντας ακούσει και τους άμεσα επηρεαζόμενους», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι κάτι ανάλογο γίνεται και στη Βουλή όταν αρμόδιοι εμπλεκόμενοι φορείς καλούνται να καταθέσουν απόψεις, προτού ληφθούν αποφάσεις από τους βουλευτές.

Στην εφαρμογή προγράμματος επιτήρησης συνταγογράφησης αντιβιοτικών στην εξωνοσοκομειακή φροντίδα προχωρεί η Κύπρος, καθώς παρουσιάζεται πρόβλημα με την κατανάλωση αντιβιοτικών.

Σε ανακοίνωσή του, το Υπουργείο Υγείας αναφέρει ότι σύμφωνα με δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) η Κύπρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες με την υψηλότερη κατανάλωση αντιβιοτικών φαρμάκων. Αυτό συνεπάγεται με υψηλά ποσοστά μικροβιακής αντοχής.

Όπως σημειώνει η Μονάδα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Ελέγχου των Λοιμωδών Νοσημάτων του Υπουργείου Υγείας, αναγνωρίζοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος, προγραμματίζει και υλοποιεί δράσεις, με στόχο την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών στην ιατρική και την αντιμετώπιση της Μικροβιακής Αντοχής.

Στις δράσεις που αναλαμβάνει το υπουργείο, σε συνεργασία με τον ΟΑΥ,  συμπεριλαμβάνεται και η ανάπτυξη προγράμματος επιμελητείας (επιτήρησης) της συνταγογράφησης αντιβιοτικών. 

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος από την Τρίτη, 2 Μαΐου, έχει εισαχθεί ερωτηματολόγιο, το οποίο θα πρέπει να συμπληρώνεται από τους θεράποντες ιατρούς κατά τη συνταγογράφηση αντιβιοτικών μέσω του συστήματος πληροφορικής του ΓεΣΥ.

Το ερωτηματολόγιο συμπεριλαμβάνει και ερώτηση, που αφορά στην κλινική ένδειξη για τη συνταγογράφηση του αντιβιοτικού.

Απώτερος στόχος του Υπουργείου Υγείας, όπως αναφέρει, είναι να προωθηθεί η συνταγογράφηση αντιβιοτικών μόνο όταν ενδείκνυται (δηλαδή σε περίπτωση βακτηριακών και όχι ιογενών λοιμώξεων) αλλά και η συνταγογράφηση αντιβιοτικών, τα οποία είναι κατάλληλα για τη λοίμωξη του ασθενή.

Στα πλαίσια της λειτουργίας του ΓΕΣΥ, η πρόσβαση των ασθενών σε φαρμακευτικά σκευάσματα κατέστη ευκολότερη, με την συμπερίληψη φαρμάκων τα οποία περιλαμβάνονται σε ένα ευρύ κατάλογο, ευρύτερα γνωστός και ως Κατάλογος Φαρμακευτικών Προϊόντων, 

Η  λίστα, η οποία τυγχάνει ανανέωσης και εμπλουτισμού ανά μήνα, βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα https://bit.ly/3lri7T6.

Κάθε μήνα ο κατάλογος των φαρμάκων επικαιροποιείται, προκειμένου πάροχοι και δικαιούχοι να γνωρίζουν:

• Ποια νέα φάρμακα έχουν ενταχθεί στο σύστημα
• Για ποια από αυτά ο ασθενής δε απαιτείται να πληρώσει Συνεισφορά ΙΙ.
• Για ποια απαιτείται συνεισφορά ΙΙ και το ύψος αυτής.

Παράλληλα, μία φορά στις αρχές κάθε έτους ο κατάλογος αυτός αναθεωρείται με σκοπό να εφαρμοστούν οι νέες Συνεισφορές ΙΙ που προκύπτουν  από την δημοσίευση του ετήσιου αναθεωρημένου τιμοκατάλογου του Υπουργείου Υγείας, είτε προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω.

Οι αλλαγές που έγιναν  στον τιμοκατάλογο φαρμάκων από το Υπουργείο Υγείας για το 2023 επηρέασαν τις συνεισφορές 270 φαρμακευτικών προϊόντων που παρέχονται μέσω του Συστήματος. Σε 170 φαρμακευτικά προϊόντα παρουσιάστηκε αύξηση και στα υπόλοιπα 100 μείωση της Συνεισφοράς ΙΙ που καταβάλουν οι δικαιούχοι.

Το Σύστημα Πληροφορικής ενημερώνεται αυτόματα με τις αλλαγές στη Συνεισφορά ΙΙ, με αποτέλεσμα οι επαγγελματίες υγείας να έχουν πρόσβαση σε όλες τις απαραίτητες και επικαιροποιημένες πληροφορίες ώστε να μπορούν να λειτουργούν προς όφελος των δικαιούχων. Οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν αλλά και να προτείνουν στους δικαιούχους τη φθηνότερη επιλογή της κατηγορίας. Οι φαρμακοποιοί μπορούν να αντικαταστήσουν, με τη σύμφωνη γνώμη του δικαιούχου, το φάρμακο που του συνταγογραφήθηκε με άλλο φθηνότερο φάρμακο που περιέχει την ίδια δραστική ουσία (γενόσημο). Με αυτή την αλλαγή ο δικαιούχος δεν θα χρειαστεί να καταβάλει Συνεισφορά ΙΙ στο ταμείο του φαρμακείου.

Βάσει νομοθεσίας, το Γενικό Σύστημα Υγείας αποζημιώνει πλήρως τουλάχιστον ένα  φαρμακευτικό προϊόν από κάθε κατηγορία φαρμάκων που περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Φαρμακευτικών Πορϊόντων. Στις περιπτώσεις που υπάρχουν περισσότερα διαθέσιμα φάρμακασε μία κατηγορία,  ο Οργανισμός αποζημιώνει πλήρως αυτό με την χαμηλότερη τιμή. Εάν ο γιατρός του δικαιούχου, συνταγογραφήσει ένα διαφορετικό προϊόν από το φθηνότερο, ο ασθενής θα καταβάλει την επιπλέον συνεισφορά. 

Ο Κατάλογος Φαρμακευτικών Προϊόντων του Γενικού Συστήματος Υγείας περιλαμβάνει πέραν των 2100 σκευασμάτων -αριθμός κατά πολύ μεγαλύτερος απ’ αυτό που κάλυπτε το δημόσιο- με την πλειοψηφία των φαρμακευτικών προϊόντων να διαθέτουν ανταλλάξιμα/γενόσημα, για τα οποία οι δικαιούχοι δε χρειάζεται να καταβάλουν Συνεισφορά ΙΙ. Ως εκ τούτου, ο κάθε δικαιούχος έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον φαρμακοποιό του να τον προμηθεύσει με το γενόσημο φαρμακευτικό προϊόν που καλύπτει πλήρως το ΓεΣΥ, έτσι ώστε να μην πληρώσει Συνεισφορά ΙΙ, έστω και αν η συνταγή του αναφέρει διαφορετικό φαρμακευτικό προϊόν.

Σημειώνεται ότι τα γενόσημα φαρμακευτικά προϊόντα περιέχουν την ίδια δραστική ή συνδυασμό δραστικών ουσιών και ως εκ τούτου έχουν την ίδια θεραπευτική δράση με τα πρωτότυπα φαρμακευτικά προϊόντα.

Αυξάνονται τα καινοτόμα φάρμακα

Ένας από τους βασικούς στόχους του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας είναι η συνεχής ένταξη καινοτόμων φαρμάκων που θα καλύπτουν περισσότερες ομάδες ασθενών. Πρόκειται για μία δυναμική διαδικασία, η οποία βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη. Ο ΟΑΥ προβαίνει συνεχώς σε αξιολογήσεις καινοτόμων φαρμάκων έτσι ώστε να δημιουργήσει πρωτόκολλα θεραπείας, τα οποία είναι προς όφελος των δικαιούχων, α.

Στην παρούσα χρονική συγκυρία ο ΟΑΥ καλύπτει, μέσω του ΓεΣΥ, πέραν των 500 καινοτόμων φαρμάκων, για τα οποία, δεν απαιτείται καταβολή Συνεισφοράς ΙΙ.

Για το 2023 ο ΟΑΥ εξασφάλισε επιπλέον ποσό ύψους 40-45 εκατομμυρίων ευρώ στον ετήσιο προϋπολογισμό του, ώστε να είναι δυνατή η ένταξη ακόμα περισσότερων καινοτόμων φαρμάκων. 

Λόγω της ευαίσθητης τεχνολογίας τους, πολλά από αυτά τα φάρμακα χρειάζονται εξειδικευμένες συνθήκες φύλαξης για να μην αλλοιωθούν, ως εκ τούτου την ευθύνη για φύλαξη και συντήρηση τους έχουν ο ΟΚΥΠΥ, το Ινστιτούτο Γενετικής και Νευρολογίας και το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου.

Επαναλαμβανόμενη συνταγή

Σε ότι αφορά τους χρόνιους ασθενείς, αυτοί έχουν τη δυνατότητα λήψης επαναλαμβανόμενων συνταγών με ισχύ έως και έξι μήνες, τα οποία μπορούν να προμηθεύονται απευθείας από το φαρμακείο χωρίς να χρειάζεται να επισκέπτονται τον ιατρό τους για εξασφάλιση νέας συνταγής, στο διάστημα των έξι αυτών μηνών.

Επίσης η πλειοψηφία των φαρμακευτικών προϊόντων που καλύπτει το ΓεΣΥ διατίθεται πλέον από τα φαρμακεία της γειτονιάς διευκολύνοντας έτσι τους δικαιούχους να τα προμηθευτούν.